Deutschboden van Moritz von Uslar kocht ik een paar weken terug in boekhandel Uslar & Rai in de Schönhauser Allee in Berlijn. De boekhandel is opgericht door Edgar Rai, een auteur van literair werk, en Katharina von Uslar — inderdaad: familie van de auteur van Deutschboden, de zus, om precies te zijn, iets waar ik achter kwam … Doorgaan met het lezen van Deutschboden
Ooit was ik op schrijversbezoek in een klein schooltje. Ik had me goed voorbereid. Het literatuuronderwijs staat dankzij de ene na de andere onderwijshervorming al lange tijd onder druk, en hoewel allerlei experts beweren dat het ‘heus nog wel’ mogelijk is om literatuur te geven, wijst de praktijk uit dat leraren daar door alle andere … Doorgaan met het lezen van Literatuurvaccin. In DSAvond.
Ik heb weleens de neiging om bij bepaalde netelige kwesties uit te roepen dat de oplossing niets met links of rechts zijn te maken heeft, maar alleen met eenvoudig fatsoen. Dat mijn haar overeind komt wanneer ik lees dat investeringssubsidies die de overheid aan een bepaald (en meestal een niet bepaald klein) bedrijf heeft gegeven, … Doorgaan met het lezen van De kleur van het fatsoen. In DSAvond
Zullen we Jürgen C., de ‘dolgedraaide militair met raketwerper’, zoals deze krant kopte, nu eindelijk eens gewoon een terrorist noemen? Was Jürgen C. niet de bleekscheet die hij is, was hij niet extreemrechts, maar extreemlinks geweest – ik wed dat hij allang als terrorist geïdentificeerd zou zijn. Ik heb er geen studie naar verricht, maar … Doorgaan met het lezen van De juiste naam. In DSAvond.
Van mijn middelbare school herinner ik me een fantastische leraar geschiedenis. Hij bracht ons de geschiedenis bij door ons te confronteren met het ene dilemma na het andere. Je kon kiezen voor verschillende mappen, gevuld met fotokopieën van artikelen uit boeken, met internationale en nationale weekbladen, met krantenartikelen. Op de voorkant van de map stond … Doorgaan met het lezen van Dat het stopt… In DSAvond
Ik was een beetje teleurgesteld vanochtend toen ik de krant op de mat vond. Ik had verwacht dat De Standaard vandaag op zijn voorpagina toch op zijn minst ergens een regenboogvlaggetje verstopt zou hebben. Het is vandaag immers de Internationale Dag tegen Homofobie en Transfobie. Maar behalve een artikel over skeletonatlete Kim Meylemans, die het … Doorgaan met het lezen van Vlagvertoon. In DSAvond.
Doeners in juichmodus ©epa Arm Nederland. Opnieuw zijn de noorderburen massaal achter hun fietsende Jommeke Mark Rutte aangereden, alsof zijn partij (de rechtsliberale VVD) de afgelopen jaren niet van schandaal naar schandaal is gehobbeld. Al jarenlang is de VVD de partij met de meeste ‘integriteitsschendingen’, zoals dat in Nederland heet. Het gaat daarbij om de … Doorgaan met het lezen van Vandaag in De Standaard: Geen gelul, drie bier
Voor nationalisme heb ik geen talent. Patriottisme vind ik zelfs gevaarlijk. Aan de bovenkant van de erker van mijn ouderlijk huis was een schuin omhoogstaand pijpje gemonteerd, bedoeld om er een vlaggenstok in te steken. Bij ons thuis werd er nooit gevlagd. Ook de in Nederland gebruikelijke vlag-met-schooltas na het behalen van het eindexamen van … Doorgaan met het lezen van Intrede
De storm duurde nog geen kwartier. ‘Unwetter’, had ik een half uurtje eerder al een moeder op straat tegen haar dochtertje horen zeggen, en dat ze snel op de fiets moest om op tijd thuis te raken. Noodweer. Niet meer dan een kwartier. Wij zaten op het terras van de Meierei in de Kollwitzstraße en … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 18: Unwetter.
De ober op het terras van café Anna Blume op de hoek van de Sredzki- en de Kollwitzstraße legt op mijn tafeltje behalve het menu ook een pen en een papiertje waarop ik datum, tijd van aankomst, vermoedelijk tijdstip van vertrek, mijn naam, mijn telefoonnummer en mijn e-mailadres dien te noteren. Mocht zich op het … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 16: het schommelen van de aardkloot
Duitsland was lange tijd een voorbeeldig schuldbewust land. Men zou voor minder. Zelfs een beetje zwaaien met de Duitse vlag werd lang als hoogst ongepast beschouwd. Over het ‘WM-Sommermärchen’, het zomersprookje tijdens de wereldkampioenschappen voetbal in 2006, wordt tot op de dag van vandaag met zorgelijke blik gepraat. Het Duitse team kwam toen niet verder … Doorgaan met het lezen van Schuld. In DS Avond
Nationalisme, dat is altijd een beetje knutselen, een beetje duwen en trekken, frommelen, buigen, en als het niet anders kan, is het met geweld een vierkant blok in een rond gat proberen te hameren, iets wat je ongeduldige kleuters wel eens ziet doen. Het valt ook niet mee. Je moet een hele geschiedenis verzinnen om … Doorgaan met het lezen van Hameren. In DS Avond.
De afgelopen paar jaar heb ik zoveel Duits gelezen, gesproken en gehoord dat ik me er soms op betrap in het Duits over iets na te denken. Nog steeds niet grammaticaal correct. Zelfs wanneer ik niet luidop spreek, frommel ik in mijn gedachten naamvalsuitgangen weg. De afgelopen weken ben ik volop bezig geweest met … Doorgaan met het lezen van Heimat als nachtmerrie
Het Cosima-Filmtheater ligt aan de Varziner Platz, vlakbij de ingang van S-Bahnhof Bundesplatz. Als ik binnenkom heb ik, net als bij Moviemento destijds, het gevoel in een andere tijd te stappen — niet in een kraakpand uit de jaren tachtig, maar in een provinciale bioscoop uit de jaren zestig. Ik wil een flesje chocomel. Ik … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 12: Fragebogen
De meeste Berlijners lopen snel. Grote passen. Op S-Bahnstations word ik links en rechts voorbijgelopen, ook door wat me leeftijdsgenoten lijken te zijn, of zelfs door kranige nog oudere lieden dan ik. Ik kijk altijd wat meewarig naar joggende mensen, naar mensen die in de vele parken die Berlijn rijk is aan allerlei daar opgestelde … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 11: Pflicht
Soms hangt er nevel boven de sporen van S-Bahnhof Sundgauer Straße. En als ik vanuit Charlottenburg via Nikolassee terugspoor naar waar ik nu al weken verblijf, heb ik zelfs wel eens het gevoel dat ik Berlijn uitrijd. Alsof ik zelfs hier niet meer ben. Het stuk van station Grunewald naar Nikolassee moet één van de … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 10: Nevel
Bij de Brandenburger Tor is men er klaar voor: de viering van dertig jaar Mauerfall morgen. Er zijn podia gebouwd, de Brandenburger Tor is vanaf de Straße des 17.Juni nog nauwelijks te zien. Boven het wegdek hangt een in de wind ritselend en bewegend tapijt van meer dan 100.000 beschreven stukjes zeildoek. Het is een kunstwerk … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 9: De Unrechtstaat en Badass Female Guitarists
Moviemento is een kleine bioscoop op de Kottbusser Damm, op de grens van Kreuzberg en Neukölln. Men vertoont er de meer alternatieve films en documentaires, men organiseert er het Pornfilmfestival Berlin, maar ook de laatste Tarantino behoort tot het repertoire, de film waarvoor wij — vrouw, dochter en ik — gekomen zijn. Je mag ervan uitgaan … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 8: Deckel
Ik moet oppassen wat ik zeg. Per slot van rekening zit ik hier in Berlijn in een uitzonderlijke positie. Het is een soort residentie, zij het zonder ondersteuning van welk fonds dan ook maar. Een residentie als vriendendienst. Ik verzorg de planten, de post, ik houd het appartement schoon; ik bewoon, zodat de eigenaar zelf … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 4: Blase
Een andere Kiez. Schönhauser Allee, de kruising met de Ebenswalder Straße, Pappel- en Kastanienallee. België is niet het enige land met hopeloos ingewikkelde kruispunten. Als ik in U-Bahnhof Ebenswalder Straße uitstap, ben ik gedesoriënteerd. Het metrostation bevindt zich daar boven straatniveau. Eenmaal op straat loop ik de verkeerde kant op. Na 500 meter dan toch … Doorgaan met het lezen van Dagen in Berlijn 2: Daniela Dahn
