A man’s home is his castle. Als particuliere want geprivatiseerde bedrijven menen dat ze zonder mijn medeweten in mijn huis mogen kijken, dan wordt er iets in mij wakker. Afgelopen vrijdag stonden er lieden van Eandis in mijn slaapkamer om een meter te plaatsen waarop ze zonder mijn tussenkomst kunnen aflezen hoeveel ik op welke momenten verbruik. Daar gaan mijn plannen om via een clandestiene wietplantage op zolder mijn karige inkomen als arme schrijver wat aan te vullen. En ik die dacht dat het hier een proefproject betrof zonder verplichting om deel te nemen.
Ik schreef er voor De Standaard vandaag dit over:
————–
Slimme meters zijn geen recht maar een plicht
Waarom zou een bedrijf zomaar, zonder mijn toestemming, toegang moeten krijgen tot mijn verbruiksgegevens, vraagt MARC REUGEBRINK zich af.
Ik durf er bijna niet over te beginnen. Er zijn de wreedheden in Syrië bijvoorbeeld. De indignados worden in Spanje weer eens van de straat geknuppeld. Er is honger in Griekenland. En wie de tv-debatten over de gemeenteraadsverkiezingen een beetje volgt, heeft de indruk dat het enige plekje op aarde dat er werkelijk toe doet, ’t Schoon Verdiep in Antwerpen is. Vandaar mijn schroom. Het gaat maar om mijn straat, om mijn buurt in mijn stad, Gent.
Die straat is voor de zoveelste keer in een paar maanden opengelegd. Naarstig gravende mannen bij bonkende radio’s vanaf half acht ’s ochtends. Eerst werden er nieuwe leidingen gelegd. Dat zoiets af en toe moet, begrijp ik. Ik behoor niet tot het contingent burgers dat bij de eerste de beste losse stoeptegel een sms stuurt naar onze immer pal en paraat staande burgervader.
Daniël Termont is vooral bezig met het beantwoorden van (niet zelden) futiele klachten, zo was mijn indruk toen ik hem in een programma van Martin Heylen uren in de weer zag met zijn blackberry. Zo’n klagende burger wil ik niet zijn, zelfs niet als ik om de haverklap rubberlaarzen aan moet om mijn huis uit te kunnen.
Toch wekte de zoveelste invasie van werklui deze week mijn wrevel. Vorig jaar kreeg ik een door onder andere burgemeester Termont ondertekende brief waarin juichend werd gemeld dat onze wijk door Eandis was uitverkoren voor een proefproject rond ‘slimme meters’ (DS 26 september). Het stadsbestuur deed ‘een warme oproep om aan dit onderzoeksproject mee te werken’, las ik. ‘Zo staat u als inwoner van Gent mee aan de wieg van het energieverhaal van de toekomst.’
Bij zoiets ben ik meteen op mijn qui-vive. Eandis is uiteindelijk een commercieel bedrijf, voor 30 procent in handen van Electrabel. Dankzij die slimme meters kan dat bedrijf, zonder dat ik er weet van heb, in mijn huis binnenkijken. Uiteraard wordt dat verkocht als iets heel handigs. Ik hoef nooit meer een medewerker binnen te laten om de meterstanden op te nemen. De medewerkers die ik in het verleden binnenliet, kon ik wel nog zelf controleren – en soms was dat niet ten onrechte. Men vergiste zich wel eens in een nul of een komma.
Het lot
Maar behalve als handig, worden die meters vooral verkocht als onoverkomelijk, als het Lot zelve. Dit is eigenlijk helemaal geen proefproject, zo begreep ik uit de met de brief meegestuurde folder. De uitkomst staat al vast. Het is de enige mogelijkheid om ‘de grote uitdagingen’ waarvoor ‘het energielandschap’ staat, het hoofd te bieden.
Zo wordt zelfs de suggestie gewekt dat de plaatsing van een slimme meter een gunst is. Ze gaan dat namelijk helemaal gratis doen. En, zo zei de medewerker van Eandis die een aantal weken na de brief langskwam voor een ‘voorbereidend bezoek’ (ook gratis): u moet zich wel realiseren dat als u weigert u straks 800 euro kwijt bent voor de verplichte plaatsing. Want die plaatsing komt er. Na de bij voorbaat geslaagde proef.
Ik besloot aan de warme oproep van de burgemeester geen gehoor te geven en zei: ‘nee, dank u’ tegen de medewerker van Eandis. Hij nam er hoofdschuddend nota van. Kous af. Hier ten huize staan alleen domme meters die na mijn intelligente tussenkomst de gewenste resultaten opleveren.
Totdat op vrijdagochtend vriendelijke werklui van de onderaannemer en uiteindelijk iemand van Eandis zelf bij de meterkast in mijn slaapkamer stonden. Ik wil niet, zei ik. U zult moeten, zei de man van Eandis. Hij schermde met Europa. Hij schermde met wetten die al aangenomen zouden zijn (onjuist: minister Freya Van den Bossche loopt niet hoog op met het project). Hij schermde maar wat. Hij zei ook: als u die meter niet installeert zult u zonder stroom gezet worden. Imponeergedrag waar ik waarschijnlijk wat minder gevoelig voor ben dan, bijvoorbeeld, mijn bejaarde buren verderop in de straat, of sommige allochtone gezinnen die het Nederlands niet beheersen.
Er zijn ergere dingen, ik zei het al. Maar op het moment dat ‘een warme oproep’ verandert in een bevel om mee te werken, gaan er bij mij toch wat rode lichtjes branden. Totdat Eandis de stroom afsluit, natuurlijk. Het is maar één voorbeeld van de wijze waarop men met burgers meent om te kunnen gaan: als louter consumenten wier verbruik en stoelgang elders afgelezen en berekend kunnen worden. En dat in verkiezingstijd. Nu nog wachten totdat Volksgezondheid in het kader van de verhoging van het algehele veiligheidsgevoel in samenwerking met GlaxoSmithKline een warme oproep tot ons richt om in het kader van een proefproject verplicht pilletjes te slikken die ons rustig houden.
————–
Minister Freya Van den Bossche wordt in de pers ‘een koele minnares’ van het hele project genoemd, omdat het, als de meters uiteindelijk overal geplaatst gaan worden, omgerekend twee miljard euro kost aan de belastingbetaler, terwijl het nuttige effect van die meters geenszins bewezen is, zelfs twijfelachtig wordt genoemd (dit op basis van o.m. een proefproject dat al in de omgeving van Mechelen loopt).
Maar buiten dat. Het gaat hier over meters die het de netbeheerder eenvoudiger maakt om precies te weten hoeveel gas en elektriciteit er op een bepaald moment en op een bepaalde plek wordt verbruikt. De privacycommissie stelt in de krant dat ze de ontwikkelingen rond de slimme meters scherp in het oog zal houden. Maar toen wij die commissie afgelopen vrijdag belden, kregen we twee dingen te horen: ten eerste dat volgens de privacycommissie verbruikersgegevens niet als persoonsgegevens werden beschouwd; ten tweede dat ze het zelf eigenlijk ook allemaal niet zo goed wisten en we beter contact opnamen met de Vreg (de energiewaakhond). Dat wekt meteen veel vertrouwen, moet ik zeggen.
Het werkelijke punt is dat energie in de zeer nabije toekomst een schaars goed gaat worden. De productie en distributie van energie is in handen gelegd van private maatschappijen wier doel is om winst te maken. Die maatschappijen komen vervolgens met een meter die ons zogezegd moet helpen om minder te gaan verbruiken van wat zij aanbieden. Ze hebben het goed met ons en met de wereld voor. Ik geloof daar niks van. Niet omdat ik van nature wantrouwig ben. Maar omdat ik niet naïef ben.
In mijn discussie met de dreigende Eandis-man werd mij ook nog voorgehouden dat de gas- en elektriciteitsmeters in mijn huis niet mijn eigendom waren. Dat ik verplicht was om Eandis toegang te verschaffen tot mijn woning om die meters te kunnen controleren, vervangen etc. Zolang ik het zelf ben die de deur open doe om hen binnen te laten, is er wat mij betreft ook geen probleem. ‘U staat hier toch?’, zei ik, ‘in mijn slaapkamer nog wel’. Het punt is dat die meters vroeger door de overheid zijn geplaatst. Bij de bedoelingen van de overheid kun je ook vraagtekens plaatsen, maar zo Amerikaans ben ik nu ook weer niet. Ik denk uiteindelijk dat nutsvoorzieningen beter in handen van de overheid zijn dan in handen van een privébedrijf (al mag dat allemaal niet meer van ‘Europa’). En dat ik, in het algemeen belang dat energievoorziening uiteindelijk is, die overheid toegang moet verschaffen tot mijn woning kan ik begrijpen. Maar als die energievoorziening geprivatiseerd is, lijkt me dat er aan de rechten en plichten van zowel mij als het privébedrijf toch ook wat zou moeten veranderen. Het gaat nu niet meer om het algemeen belang, maar om het belang van het bedrijf in kwestie. Dat bedrijf wil winst maken. Mijn verhouding tot controleurs en aflezers van mijn meterstanden is daarmee een andere geworden dan voorheen.
Natuurlijk schuilt er achter dit alles een juridische kluwen die ik niet kan ontwarren — en niemand behalve zij die ervoor doorgestudeerd hebben. Ik probeer het voorlopig met gezond verstand. En oprechte verontwaardiging over de wijze waarop bedrijven menen de individuele rechten van burgers terzijde te kunnen schuiven.
‘Tja meneer,’ zei de onderaannemer toen de Eandisman vertrokken was, ‘u bent niet de enige. Wij hebben al heel wat te verduren gekregen de afgelopen weken, terwijl wij het ook niet hebben bedacht natuurlijk. En onder ons gezegd en gezwegen, ik begrijp de mensen ook wel’. Waarna hij lustig voortging met graven en andere voorbereidende werkzaamheden.
———–
14:35 u. Achterkomend bericht: van de minister krijgen ik en andere weigeraars in ieder geval een steuntje in de rug.
Zie ook hier.
Marc Reugebrink — De Inwijkeling 
Aandeelhoudersschap van Electrabel in Eandis is 21% ipv 30%. En een slimme meter dient niet enkel voor het op afstand uitlezen van uw verbruik. Van feiten hebt u niet veel kaas gegeten percies.
LikeLike
Ik vind het tamelijk straf dat zo’n negatieve opinie gebaseerd op geen enkel geldig argument in De Standaard verschijnt. Ik stel voor dat u de voordelen van smart metering en smart grids even opzoekt voor u zo’n belangrijk project neerschiet met zulke kortzichtige visies.
LikeLike
Geachte,
Ik heb hier juist het verhaal gelezen over de slimme meter.
Ik ben gaan googlen.
Bij de http://www.ombudsmanenergie.be.
Bij Pulicaties dan adviezen vind men het advies over slimme meters, het is wel van 2010 een advies
over slimme meters. Het zal worden bijgewerkt in september 2012.
LikeLike
Als ze dat bij mij zeggen, dan sluiten ze maar af. geen probleem, ik zal dan zelf zorgen voor mijn elektriciteit. Maar afsluiten moet dan wel correct gebeuren en geen facturen meer erna. Wie denken ze dat ze zijn ..
LikeLike
Eenmaal iedereen er een heeft betalen we den elekentriek per minuut aan de prijs op de markt (dus bij invoering door tekort vééél hoger).
LikeLike
privacy is minder een issue, in vergelijking met hetgeen de mobiele operatoren van je weten is dit een kleinigheid.
Echter, de meters zijn duur en hebben geen reëel nut. Freya heeft deze keer overschot van gelijk.
LikeLike
Ik hoef helemaal geen slimme meter. Ik verbruik zo weinig mogelijk en mijn persoonlijk verbruik is zeer laag.
Een prive-bedrijf zet geen slimme meter om mij een plezier te doen. Zo werkt deze wereld niet. Te weten, het bedrijf doet de schrijver ‘een gunst’ door de installatie van de meter maar begint wel meteen te dreigen met extra kosten, de onmogelijkheid tot weigeren van de ‘gunst’ en zelfs met het afsnijden van de energie toevoer. Zo’n gunst wil ik wel elke dag krijgen. Ik hoef ook de energie man geen toegang tot mijn huis te verschaffen omdat zij daar toevallig zin in hebben (ik zal hen zelf de meterstand wel doorgeven. Ik ben naar school geweest, ik kan lezen). Het is mijn huis en een privé-bedrijf heeft zich niet te moeien.
Wat mij nog het meest ergert is het niet-aflatende geneuzel over ‘het tekort aan energie’. Er is geen tekort aan energie, er komt geen tekort aan energie. Er zal altijd zoveel energie zijn als we nodig hebben. Mensen die het moeilijk hebben met dit idee moeten overdag eens naar buiten gaan. U zal merken dat er een grote gele bal in de lucht waar te nemen is. Welnu, zolang die grote gele bal er is, hebben wij geen tekort aan energie. Zo eenvoudig is het. Daarmee heb ik niets gezegd over de kostprijs van energie, maar wanneer er op elk dak in het land zonnepanelen liggen durf ik wedden dat de vraag om energie, geleverd door een energiebedrijf, danig zal slinken. Zou dat er wat mee te maken kunnen hebben ?
Hoe dan ook wens ik niet voor voldongen feiten gesteld te worden.
LikeLike
Interessant artikel. Aangezien het zeer moeilijk is om energie-onafhankelijk te worden, vraag ik me persoonlijk af wat we kunnen doen. Zo’n meter is op zich geen slechte insteek, alleen moet die data dan de verbruiker bijstaan met betere beslissingen te nemen in besparen als prio nr 1, daarna komt de maatschappij zelf. Want… minder verbruik > minder kosten voor de maatschappij om zoveel energie op te wekken > etc… werkt voor beiden in het voordeel. Niet?
LikeLike
Beste, ‘slimme’ meters zijn helemaal niet zo slim. Ze kunnen meten wat er op het net gaat (dure zonnepanelenstroom bijv.) en wat er verbruikt wordt. Men wil nu de verbruiker ‘sturen’. Die z’n wasmachine moet draaien als er veel stroom is en z’n koelkast moet stoppen als er weinig stroom is. Probleem: welke verbruiker gaat zich daar mee bezig houden. Die meters zijn het brainchild van lobbyisten die een enorme markt ontdekt hebben. Waar ze in alle talen over zwijgen: je kan op de wisselstroom goedkoop een signaal extraponeren en zo idereen eender welk bericht to verbruiken of niiet-verbruiken sturen. Spot goedkoopwant haast iedereen heeft een PC. (Vroeger werden met zo’n signaal de uurwerken langs de straten in de stad gelijk gezet. Ach ja, daar wordt geen lobbyist beter van … De zoveelste oplichting van de burger.
LikeLike
Marc Reugebrink heeft overschot van gelijk om zich op te winden over het opgedrongen “proefproject” met de “slimme” energiemeters in Gent. Hij verexcuseert zich om dergelijke “futiliteiten” aan te klagen tussen het “grote, belangrijke” nieuws. Wat allerminst nodig is. Het lijkt iets kleins, maar het raakt absoluut aan iets bijzonder fundamenteels : de complete afbouw van ons laatste restje privacy en zelfbeschikking. Bedrijven en overheden die het absoluut normaal vinden dat alles over de burger gemeten, opgeslagen en gebruikt mag worden.
Honderden camera’s filmen ons 24/7, bankkaarten en electronische pasjes registeren ons doen en laten – waar loop je rond, wie is er bij je, welke bus neem je, wat koop je, wat eet je, waar kijk je naar ?
Gegevens die vervolgens opgeslagen worden, doorgegeven, verkocht, uitgeplozen en – uiteraard – tot in eeuwigheid bewaard. Je bent geen individu meer, maar een profiel. Interessant als object om te verkopen, of te ruilen tegen andere gegevens. Interessant om te bestoken met de meest intrusieve reclame, of de meest subtiele indoctrinatie.
En onder burgerschap lijkt men tegenwoordig te verstaan : het absoluut kritiekloos slikken van de meest opdringerige intrusie. Camera’s overal. “Slimme” meters. Electronische pasjes in de bus. Gecentraliseerde medische gegevens. Wie daar bezwaar tegen maakt heeft iets te verbergen, zal wel een terrorist zijn, of moeite hebben met de “vooruitgang”.
Het heet de “efficiëntie” ten goede te komen en dat is waarschijnlijk waar. Maar het is zo zoetjesaan de efficiëntie van een dictatuur. Een systeem waarin alles erg vlot gaat omdat er geen enkele plaats is voor kritiek, bespiegeling of zelfbeschikking. Tesamen met de efficiëntie stijgt echter ook de kans op bedoeld of onbedoeld misbruik. Kennis is macht, en macht corrumpeert.
Het ganse democratische idee is net : verdeling, niet concentratie van macht. Het opofferen van wat efficiëntie om de kans op misbruik te verkleinen. En langs de andere kant : vertrouwen
dat de mens als individu gegronde beslissingen maakt.
Die grondgedachten worden echter steeds vaker bespuwd door het verlammend cynisme dat zo typisch is voor deze tijd. En waartegen onder andere de indignados zich verzetten. Neen, mijnheer Reugebrink, u hoeft zich niet te excuseren. Het is verfrissend om nog eens iemand te horen zeggen : “Ho ! Tot hier en niet verder ! Waar zijn we eigenlijk mee bezig? “.
LikeLike
Hoe flauw om de terechte opmerking dat Electrabel 21% ipv 30% van Eandis heeft niet te willen posten. De meerderheid is dus in publieke handen en Eandis een “commercieel bedrijf” noemen is wel lichtjes overdreven; net zoals slimme meters reduceren tot ‘vanaf op afstand de meter opnemen’. Weiger deze commentaar ook maar, het toont uw waarde in het debat aan. Evenveel als uw foute cijfers.
LikeLike
Ik heb me bij die slimme meters ook al veel vragen gesteld. En Prof. Driessen van de KUL heeft daar een tijd geleden ook voor gewaarschuwd. Lees mijn bedenkingen maar eens op. http://groenhuis.org/?p=5480
LikeLike
Beste Tijl,
mag ik u danken voor uw gevecht tegen deze windmolens. (Euh, foute groene metafoor).
Vandaag een slimme meter aan mijn bed (oei, daar gaat mijn overspel),
morgen een Big Brother in mijn beste camere (oei, mijn spleen en speen).
Ik dank u gemeend voor uw protest. Want zelf ben ik te laf.
Getekend,
Lamme Goedzak.
LikeLike
Alles hangt af van hoe ze die slimme meters gaan gebruiken. In scandinavie hebben de meeste gezinnen reeds een slimme meter. En daar werkt het systeem zo dat de klant koning is: het gezin is niet gebonden aan een nutsbedrijf, de slimme meter zorgt ervoor dat ze altijd de goedkoopste electriciteit van de markt krijgen. Als er veel zon is, is het een groenstroomleverancier, ’s nachts zijn het de overschotten van de industriële producenten. Soms kan ook je vaste leverancier de goedkoopstse zijn.
Met onze slimme politici vrees ik dat het fout gaat lopen:
– de tariefformules gaan compleet onoverzichtelijk worden. Nu heb je maximum twee tarieven (dag& nacht), met een smartmeter kan je een oneindig aantal tarieven uitwerken, waarbij je ervoor kan zorgen dat jouw tarief niet overlapt met dat van de concurrent
– gemiddeld zullen de tarieven duurder worden (genre gsm-tarieven)
Als je het net optimaal wil gebruiken, dan heb je slimme meters nodig. Als je de gezinnen wil bevoordelen als er bij veel wind goedkope stroom is, dan heb je een slimme meter nodig.
De slimme meter is enkel de boodschapper. De vraag is wat je er mee doet.
BTW, waarom plaats EANDIS nu al slimme meters als de EU Measuring Instruments Directive Working Group de technische specificaties nog niet eens heeft vastgelegd? Zo kunnen ze binnen 3 jaar de nieuwe, wettelijke versie komen plaatsen.
LikeLike
Mooie tekst van Marc Reugebrink en mooie reactie van BM. Het doet inderdaad deugd als iemand zegt “Ho ! Tot hier en niet verder ! Waar zijn we eigenlijk mee bezig? “. Niet schaapachtig zitten toekijken als er weer eens getornd wordt aan onze rechten en vrijheden. Of als wat er nog rest aan privacy moet verdwijnen omdat een energiebedrijf nog meer winst geroken heeft. Leve de domme meters en leve de slimme mens.
LikeLike
Beste Inwijkeling,
Niet alleen een knap verhaal (nou ja) maar ook met inhoud. Kan zoiets volstaan als recensie ?
Banneling (Eric Rosseel aka Lou Salomé; http://banneling.wordpress.com)
LikeLike
stoken met hout.
dat is de boodschap.
bespaar je veel mee uit.
Als je het allemaal uitrekent, dan is het zelfs nog goedkoper dan aardgas.
dus… die meter… hoeft dan zelfs niet 😉
LikeLike
Beste Dries,
Dit lijkt me enigszins naast de kwestie. En dan, waar halen we al dat hout vandaan als iedereen daarop overschakelt?
Mvg,
MR
LikeLike