Deze avond in DS Avond (3)

De derde aflevering van ‘De Mening’ in DS Avond deze week: over schelden op niveau.

Eric Massin, PS-kopstuk in Charleroi, heeft ontslag genomen nadat hij Caroline Tarquin, een MR-burgemeester uit een naburige nederzetting, voor ‘salope’ had uitgemaakt. Terecht. Wie zo fantasieloos scheldt verdient het niet om in functie te blijven. Iedereen kan op bijgeleverde foto’s in de krant zien dat Caroline Tarquin geen ‘misbaksel’ is, zoals één van de vertalingen van ‘salope’ in Van Dale luidt (‘rotwijf’, zegt De Standaard). ‘Slet’ is nog een andere vertaling. Een vrouw een ‘slet’ noemen duidde altijd al op een ernstig gebrek aan fantasie.

Zo is het ook een geweldig zwaktebod om bijvoorbeeld premier Michel op basis van zijn met monkellachje gedane uitspraak dat de MR de wérkelijke werkmanspartij van België is, alleen maar een ‘lul’ te noemen. ‘Lul met vingers’ komt al meer in de buurt, omdat het het dédain voor de vuile streken van de premier combineert met zijn fysieke verschijning: zo’n kale, wat slungelig ogende man, wiens ‘pletskop’ soms onheilspellend glimt in tv-licht. En dan met armen en handen.

‘Muts’, dat had ik nog wel wat gevonden voor mevrouw Tarquin. Ook dat heeft een aantal behoorlijk politiek incorrecte (seksuele) betekenissen, maar de meer onschuldige daarvan sluiten mooi aan bij het kapsel dat ze heeft op de foto’s die ik zag, terwijl je tegelijkertijd tot uitdrukking brengt dat je de mevrouw niet echt apprecieert. Al weet ik niet of mevrouw Tarquin onnozel is (één van de betekenissen van ‘muts’). Een ‘huppelkutje’ lijkt ze me niet (dat is meer een woord voor Jani Kazaltzis).

Wordt er dan nog niet genoeg gescholden op het internet tegenwoordig? Is het nodig om beledigend te worden? Voor Arthur Schopenhauer was de belediging de laatste mogelijkheid om tot gelijkwaardigheid te komen in een situatie waarin er bijvoorbeeld intellectuele ongelijkheid bestaat, of machtsongelijkheid, een situatie waarin men niet kan winnen. In die zin is het gescheld op internetfora vooral de uitdrukking van een blijkbaar wijd verspreid gevoel van machteloosheid. Het probleem met de bagger die daar doorgaans passeert, is dat de scheldpartijen geen niveau hebben.

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die goed kunnen beledigen over een grotere woordenschat, en zelfs een grotere intelligentie beschikken. Wie het daaraan ontbreekt blijft steken in onzindelijkheid. Helaas bestaat er voor het Nederlands niet zoiets als de ‘Shakespearean Insults Generator’, die met elke klik een nieuwe, prachtige belediging in Shakespeariaans Engels oplevert. Je weet onmiddellijk waar Blackadder zijn mosterd haalde.

Ik zou graag willen geloven dat Massin ontslag heeft genomen — niet omdat hij mevrouw Tarquin uitschold, maar omdat hij begreep dat hij in zijn belediging ondermaats was gebleven. Ik vrees echter dat het de geestdodende politieke correctheid is geweest die hier, als zovaak vandaag de dag, het pleit gewonnen heeft. Misschien is het de prijs die we betalen voor een steeds diversere samenleving, waarin beledigingen niet meer een middel zijn om tot gelijkwaardigheid te komen, maar de kloof tussen de een en de ander alleen maar vergroten. Het maakt van mij een nostalgisch neutende nageboorte wanneer ik zeg dat ik dat toch wel wat betreur.