Deze avond in DS Avond (1)

Deze week, met uitzondering van de dag van de arbeid, verzorg ik op DS Avond de rubriek ‘De mening’. Afgelopen weekend trakteerde de krant mij op een kunstwerk van Thaïs Vanderheyden. Ach, mij krijg je zonder moeite op de kast…

Zeg niet auto, zeg toet-toet

Het was niet voor mij bedoeld: de afbeelding ‘Love Cats’ die afgelopen zaterdag bij De Standaard zat. Gustav Klimts schilderij ‘De kus’ door Thaïs Vanderheyden hertekend voor kinderen. Leuk hoor. Vanderheyden “creëert ‘junior’ versies van beroemde meesterwerken uit de kunstgeschiedenis,” las ik in een begeleidend praatje. Waarom? dacht ik onmiddellijk. Is dat nodig? En meteen daarna: wat een tenenkrommende, debiele vertrutting van kunst is dit weer!

Als er één principe in het moderne onderwijs desastreus is gebleken, dan is het wel: “uitgaan van de belevingswereld van de leerling”. Eigenlijk past daar voor elke docent maar één antwoord op: “Jullie belevingswereld, dat ben ik op dit moment, en ik ga jullie nu iets vertellen over de Punische oorlogen omdat het verdomme belangrijk is dat jullie daar iets over weten.” De docent in kwestie moet er dan vervolgens wel zo over vertellen dat zijn leerlingen op het puntje van hun stoel zitten, natuurlijk.

Maar nee: uitgaan van de belevingswereld van de leerling betekent meestal op de hurken gaan zitten. Het is zoiets als een auto een toet-toet noemen, en een trein een tsjoeke-tsjoeke. Ja want anders kunnen die arme kinderzieltjes het allemaal niet meer aan, hè. We zijn hard bezig leerlingen aan te leren dat ze beter niet te ambitieus zijn. Iemand met ambitie kan mislukken, immers. In onze samenleving telt alleen succes.

Een paar weken geleden las ik in de Volkskrant een opiniebijdrage van de letterkundige Marita Matthijsen, tot dan toe een onverdachte letterkundige die op de bres stond voor de klassiekers uit de Nederlandstalige literatuur. Nu ineens is ze van mening dat het hertalen en inkorten van romans als die van Couperus en Multatuli “de enige manier (is) om literaire pareltjes van de vergetelheid te redden.” Want studenten Nederlands (jawel: studenten, geen scholieren) vinden hun boeken langdradig en vervelend. En tja, nu we van universiteiten supermarkten hebben gemaakt en van studenten klanten die je maar beter te vriend houdt (de financiering van de universiteit is namelijk afhankelijk van het aantal afgestudeerden), kunnen we die na een halve samengestelde zin al ernstig in de war rakende studentjes maar beter op hun wenken bedienen.

De gedachte dat je op die manier iets behoudt, of ontsluit, lijkt mij één van de meest tragische misvattingen uit de laatste decennia. We onthouden nieuwe generaties op deze manier veel. We veroordelen de oorspronkelijke kunst en literatuur tot de vergetelheid. Iets wat je je eigen hebt moeten maken door op je tenen te staan, is zoveel meer waard dan wat je zomaar in de schoot geworpen krijgt. Ga met uw kroost ‘De kus’ van Klimt bekijken waar die te zien is, open een wereld in plaats van uw kind op te sluiten in een wereld van kussende katjes, toet-toet en tsjoeke-tsjoeke.