Mannen… Wat moeten we toch met onszelf aanvangen? Ik vind het VIAS nu niet onmiddellijk de meest betrouwbare bron als het erom gaat de aard van de man te doorgronden, maar om de cijfers kunnen we niet heen: de man is een brokkenpiloot. Acht op de tien verkeersdoden in Vlaanderen zijn mannen. Ze zitten vaker dan vrouwen dronken achter het stuur. Ze rijden te snel.
Dat komt allemaal door het testosteron, zo zegt de evolutionaire biologie. Altijd als die tak van wetenschap erbij wordt gehaald om bepaalde gedragingen te duiden, heb ik het gevoel dat het gaat om een excuus. Mannen kunnen er niks aan doen. Ze zitten gewoon zo in elkaar. Het gaat om ‘de kracht van evolutionair diep ingebakken genen’, zegt evolutiebioloog Mark Nelissen.
Ik ga hem niet tegenspreken. Ik ken het riedeltje: mannen zijn jagers, mannen moeten hun zaad verspreiden, mannen dit en mannen dat. Intussen zijn het gewoon hufters op de weg. Niet alleen wanneer ze in hun auto’s zitten. Ook die als marsmannetjes verpakte heren die op hun speedpedelecs menen met vijftig kilometer per uur door het verkeer te mogen laveren. Levensgevaarlijke gekken zijn het die zonder scrupules het leven van anderen in gevaar brengen. Als dat werkelijk aan het testosteron ligt en die heertjes tegenover de eigen aandriften zo hulpeloos zijn, dan moet je ze niet beboeten, maar chemisch castreren.
Laat de hormoonhuishouding zijn wat ze is, het gaat hier ook gewoon om een gebrek aan beschaving. Wat wij beschaving noemen ontstaat pas wanneer we onze driften afremmen, ons realiseren dat de aanwezigheid van anderen paal en perk stelt aan ons doen en laten. Maar remmen, dat is in de afgelopen vijftig jaar neoliberale waanzin nu niet meteen een deugd geweest. Integendeel. Je hebt het gevoel dat beschaving door de leidende krachten in onze wereld gezien wordt als een aanslag op de absolute vrijheid, waarbij het ieder voor zich en niemand voor ons allen is. There’s no such thing as society, zei Thatcher al, en zonder samenleving is beschaving niet mogelijk. Ze is vanuit neoliberaal standpunt, een bij uitstek mannelijk standpunt, ook niet wenselijk.
Als chemisch castreren niet in aanmerking komt (wat ik vermoed), dan kunnen we het aantal mannelijke verkeersdoden en door mannen doodgereden verkeersdeelnemers misschien beperken door verplichte lessen beschaving. De literaire canon moeten ze lezen, verplichte lessen kunstgeschiedenis, bezoek aan klassieke concerten onder professionele begeleiding, filosofie en, niet te vergeten: etiquette. De gehaktstaaf bij het benzinestation dient men keurig met mes en vork te eten.
We zijn er verder vanaf dan ooit, lijkt het wel. Na een halve eeuw ‘ieder voor zich’ bewegen we ons nu in de richting van een ultiem orgastische ontlading van mannelijkheid waarbij met 120 straalbezopen door de bebouwde kom scheuren nog een licht vergrijp zal blijken te zijn. ‘De kracht van evolutionair diep ingebakken genen’ richt zich bij het komend oorlogsgeweld nu tegen zichzelf. Dat heeft misschien een gunstige uitwerking op de statistieken: er zullen straks minder mannen en dus minder mannelijke verkeersdoden zijn.
Marc Reugebrink — De Inwijkeling 